2025 yılının Mayıs ayında merkeziyetsiz borsalar, toplam 410 milyar doları aşan işlem hacmiyle kripto para piyasasında tarihi bir dönüm noktasına imza attı. Merkezi borsalara olan güven kaybı, kişisel cüzdan teknolojilerindeki ilerleme ve memecoin gibi trendlerin DEX‘lerde başlaması, bu yükselişi destekleyen başlıca unsurlar arasında yer alıyor. Uzmanlara göre bu gelişme, yalnızca bir oran değişikliğinden ibaret değil; finans dünyasında merkeziyetsiz sistemlerin egemenliğine geçişin ayak sesleri.
DEX’lerin Tarihi Zirvesi: %25 Pazar Payı
2025 Mayıs ayı verilerine göre merkeziyetsiz borsalar, toplam küresel spot işlem hacminin %25’ini oluşturarak rekor kırdı. Bu oran, 2025 Ocak ayında ulaşılan %20’lik önceki zirveyi geride bırakıyor. Veriler, The Block’un veri panosundan elde edilirken, en yüksek işlem hacmine sahip DEX platformu PancakeSwap oldu. PancakeSwap tek başına 171,6 milyar dolarlık hacim üretirken, Aerodrome ve PumpSwap sırasıyla yaklaşık 15 milyar dolarlık işlem hacmiyle listede yer aldı.
Merkezi Borsalara Olan Güven Azalıyor
Merkeziyetsiz borsaların yükselişi yalnızca işlem hacmiyle sınırlı değil; kullanıcı tercihleri de ciddi anlamda değişiyor. 2022’den bu yana yaşanan birçok iflas ve hack vakası, yatırımcıları merkezi platformlardan uzaklaştırdı. Özellikle FTX, Celsius ve BlockFi gibi büyük CEX platformlarında yaşanan krizler sonrası yatırımcılar, kontrolün kendi ellerinde olduğu merkeziyetsiz alternatiflere yönelmeye başladı. Bu değişim, yalnızca teknik bir tercihten çok daha fazlasını ifade ediyor: sistemin güven temelli olmaktan kod temelli olmaya evrilmesi.
Yeni Paradigma: Kod Üzerine Kurulu Finansal Sistemler
Kripto girişim sermayesi şirketi Hashed’in CEO’su Simon Kim, yaşanan değişimi “paradigma kayması” olarak tanımlıyor. Kim’e göre bu gelişme, finansal sistemin merkezi kurumlardan bağımsızlaşarak, açık kaynaklı, erişilebilir ve denetlenebilir yapılarla yeniden inşa edildiğini gösteriyor. DEX’lerin temel avantajları arasında composability (bileşenlerin birlikte çalışabilirliği), izinsiz inovasyon ve zincirler arası birlikte çalışabilirlik bulunuyor.
Memecoin Dalgası DEX’leri Ateşledi
DEX işlem hacmindeki artışın arkasında sadece teknik nedenler değil, aynı zamanda piyasa trendleri de yer alıyor. 2024’te yaşanan memecoin patlaması, birçok yeni token’ın önce DEX’lerde listelenmesiyle başladı. Bu süreçte yüksek hacimli işlemler ve arbitraj fırsatları, DEX kullanımını ciddi ölçüde artırdı. Aynı zamanda kişisel cüzdan teknolojilerindeki gelişmeler — örneğin basitleştirilmiş arayüzler ve hızlı swap işlemleri — merkeziyetsiz borsaların kullanımını kolaylaştırdı.
DEX’ler CEX’leri Ne Zaman Geçecek?
Simon Kim’in tahminine göre, merkeziyetsiz borsalar 2028 yılında CEX’leri toplam işlem hacmi açısından geçecek ve 2030 yılı itibarıyla kripto piyasasında baskın ticaret modeli haline gelecek. Bu öngörü, yalnızca teknolojik bir eğilim değil; aynı zamanda kullanıcıların kendi varlıklarını yönetme iradesinin güçlenmesiyle ilgili bir dönüşüm. Kim’e göre bu süreç, Bitcoin’in kurucusu Satoshi Nakamoto’nun vizyonuna daha yakın: “P2P elektronik para sistemlerinin şimdi tam teşekküllü finansal ekosistemlere dönüştüğünü görüyoruz.”
Sonuç: Dönüşüm Kaçınılmaz, Merkeziyetsizlik Yükseliyor
DEX’lerin Mayıs 2025’te ulaştığı %25’lik işlem hacmi oranı, artık merkeziyetsiz finansal altyapıların kenarda kalmadığını; aksine sistemin merkezine yerleşmeye başladığını gösteriyor. Kullanıcı davranışları, piyasa yapısı ve teknolojik altyapı göz önünde bulundurulduğunda, merkeziyetsiz borsaların yükselişi yalnızca geçici bir trend değil, kalıcı bir dönüşüm olarak değerlendiriliyor.
Uyarı: Paylaşılan haberler, veri ve grafikler bilgi amaçlı olup yatırım tavsiyesi ya da danışmanlığı kapsamında değerlendirilemez. Bunun yanı sıra haber ve materyallerin al ya da sat yönünde bir telkinde bulunmak gibi bir işlevi ve misyonu da bulunmamaktadır. Kişilerin kişisel araştırma yapmaları kendi sorumlulukları olup, detaylı araştırmanın yatırım öncesi önemli bir şart olduğunu öneririz.
İçerik ve görseller YZ yardımıyla oluşturulmaktadır.
Ayrıca, kripto paraların doğası gereği yüksek risk barındırdığı göz önünde bulundurularak hareket edilmelidir. Risksiz kazanç hiçbir sektörde olmadığı gibi, kripto paralar özelinde de yoktur.