Ripple (XRP) nedir? – Geçmişi, teknolojisi ve XRP kripto parası
Ripple (XRP), blockchain teknolojisini kullanarak uluslararası ödemeleri ve sınır ötesi transferleri hızlandıran ve maliyetlerini düşüren bir kripto para ve ödeme ağıdır; SEC davası ve merkeziyetsizlik konuları ise Ripple’ın gelecekteki başarı ve benimsenme sürecini etkileyen ana faktörlerdir.
Dijital çağın hızla gelişmesiyle, küresel finansal sistemdeki yenilikler büyük değişimler yaratıyor. Ancak, uzun sınır ötesi ödemelerde para transferi hala zor ve maliyetli olabilir. Bu zorlukların sebebi, eski yöntemlerin güncel finansal sistem yenilikleriyle uyum sağlamaması ve ödeme kanalları arasında yeterli iletişim eksikliği olmasıdır.
1973 yılında kurulan SWIFT, bankalar arasında uluslararası ödemeleri mesajlaşma ağı üzerinden sağlayarak finansal hizmetler sunmaktadır. Ancak SWIFT, işlemlerin netleştirilmesi veya yerleşim yapılması gibi süreçleri üçüncü taraflara bırakır ve bu durum, ödemelerin karmaşıklığını ve maliyetlerini artırır. Blockchain teknolojisi, bu verimsizliği çözmek için hızlı ve ucuz sınır ötesi ödemeler ve havaleler sağlar. İşte bu noktada Ripple, daha verimli, hızlı ve uygun maliyetli bir ödeme ağı sunarak geleneksel finansal prosedürleri dönüştürmeyi vaat ediyor.
Ripple’ın Sınır Ötesi Ödemeler ve Havale Sistemindeki Devrimi
2012 yılında Ripple Labs, Bitcoin teknolojisinin karşısında Ripple‘ın blockchain altyapısını geliştirdi. RippleNet adını taşıyan ödeme ağı, bankalara daha hızlı, maliyet etkin ve düzene sokulmuş bir sınır ötesi işlem seçeneği sunmak için tasarlandı. RippleNet, gerçek zamanlı brüt ödeme sistemi, döviz değişimi ve havale ağı olarak işlev görüyor ve XRP defterini (XRPL) kullanarak ödemeleri kolaylaştırıyor. XRP, RippleNet’in bir parçası olarak işlem görüyor ve bu kripto para birimi, ödemelerin hızlı ve düşük maliyetli bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlıyor.
RippleNet, SWIFT ağının yerine geçmek ve blockchain teknolojisi aracılığıyla sınır ötesi fon transferlerini hızlandırmak ve dönüştürmek amacıyla tasarlandı. SWIFT’in gerektirdiği çok katmanlı yapıyı ortadan kaldırarak, RippleNet, işlemleri birkaç dakika içinde tamamlayabilen uçtan uca bir transfer süreci sağlar ve şeffaflık ile neredeyse anlık yerleşim durumları sunar.
RippleNet, başlangıçta birkaç farklı ürün sunuyordu:
- xCurrent: Banka odaklı bir ödeme sistemi
- xRapid: XRP aracılığıyla likidite sağlayıcı
- xVia: Müşterilerin önceki iki hizmeti API aracılığıyla birleştirmesine olanak tanır
2019’un sonlarında, Ripple, XRP dijital varlığını genişletmek için bu ürünleri RippleNet çatısı altında birleştirdi. Ripple, Interledger Standardı‘nı kullanarak, iki veya daha fazla bankanın defterlerini birbirine bağlayan bir blockchain protokolü sunar ve böylece aracıları ve merkezi kontrolü sistemden çıkarır. Bu sistem, mevcut sınır ötesi işlemlerin maliyetlerini ve süresini azaltır.
Ripple’ın Tarihçesi ve XRP’nin Rolü
2011’in başlarında, bilgisayar mühendisleri David Schwartz, Jed McCaleb ve Arthur Britto, Bitcoin’e ilgi duydular. Ancak, madencilik faktörüne ihtiyaç duymadan değer transferini sağlamak istediler. Bu nedenle, Haziran 2012’de XRP Ledger‘ı başlattılar ve kısa süre sonra Angel yatırımcı Chris Larsen’in katılımıyla NewCoin adında bir şirket kurdular; bu şirket kısa süre sonra OpenCoin olarak adlandırıldı ve en sonunda Ripple olarak bilindi.
Ripple‘ın kurucularından Jed McCaleb, 2014’te şirketten ayrılarak Stellar adlı benzer bir ağı inşa etti. Şirketten ayrılmadan önce, XRP’nin 9 milyarını ödül olarak aldı. Sonrasında, XRP varlıklarını sattığını açıkladı. İlk olarak Ripple Consensus Ledger, Ripple Transaction Protocol, Ripple Network ve XRP kripto parasıyla başlayarak, tüm bu bileşenler artık RippleNet içinde birleşti.
2020’de, bağımsız ve kar amacı gütmeyen XRPL Foundation kuruldu ve XRP Ledger‘ın büyümesini ve benimsenmesini desteklemek için 6.5 milyon dolar topladı. Bu fon, XRP Topluluk Fonu yaratmak ve XRPL altyapısını geliştirmek için kullanıldı. Ripple destekli Coil web monetizasyon platformu ve Gatehub gibi girişimler, XRPL Foundation’ın çalışmalarını genişletmesine yardımcı oldu.
XRP’nin Ripple Ekosistemindeki Rolü ve Kullanımı
XRP genellikle Ripple ekosisteminden ayrı bir varlık olarak görülür. Ripple, bankaların sınır ötesi ve havale ödemelerini yerleştirmek için kullandığı bir ağdır, ancak XRP bu ağı destekleyen bir köprü para birimidir. XRP, likidite sağlamak amacıyla kullanılan bir köprü para birimi olarak işlev görür ve Ripple ağı XRP olmadan da çalışabilir. XRP, finansal kurumlara maliyet etkin bir şekilde kripto ve fiat para birimlerini değiştirmelerinde yardımcı olur.
XRP’nin başlıca avantajı, düşük işlem ücretleri ve hızlı işlem onay süresidir. Ağ, standart bir işlem için 0.00002 XRP’lik bir minimum işlem ücreti belirlemiştir. XRP’nin ölçeklenebilirliği, saniyede 1,500 işlem kapasitesi ve çevre dostu özellikleri, onu enerji verimli ve karbon nötr kılar.
XRP, madencilik gerektirmeyen bir sistemle çalışır. Bunun yerine, Ripple protokolü, işlemleri doğrulayan ve ağın bütünlüğünü koruyan güvenilir doğrulayıcılar sistemini kullanır. Kullanıcılar, XRP elde etmek istediklerinde genellikle diğer kripto paraları madencilik yaparak ve sonrasında bunları XRP ile takas ederek bu işlemi gerçekleştirirler.
XRP ve Bitcoin Karşılaştırması
Bitcoin, yaratılan ilk kripto para birimidir ve diğer tüm dijital para birimleri onun modeline göre şekillendirilmiştir. Bitcoin, bankaların ve hükümetlerin gücüne karşı bir alternatif olarak ortaya çıktı, oysa XRP mevcut finansal sistemi daha verimli ve uygun maliyetli hale getirmeyi amaçladı.
XRP ve Bitcoin arasındaki temel farklar, yönetim modellerinde yatmaktadır. Bitcoin ağı, işlemleri doğrulamak ve ağı güvence altına almak için herkesin katkıda bulunabileceği dağıtık bir yapıya sahiptir. Ripple ise, sadece yüksek profilli doğrulayıcıların işlemleri onayladığı merkezi bir yapıya sahiptir. Bu nedenle, XRP’nin diğer kripto paralar gibi merkeziyetsiz olmadığı düşünülmektedir.
Bitcoin’in toplam arzı 21 milyon BTC ile sınırlıdır ve değiştirilemezken, XRP’nin maksimum arzı 100 milyar önceden madenciliği yapılmış jetondan oluşur ve bu sayı arttırılabilir. Bitcoin’in başlangıçta bir ön madencilik aşaması yokken, XRP’nin mevcut arzı, projenin kurucuları, geliştiricileri ve erken yatırımcıları ödüllendirmek için kullanıldı.
XRP Kripto Parası Nasıl Satın Alınır ve Kullanılır?
SEC’in devam eden soruşturması nedeniyle ABD kripto para borsaları XRP’yi listeleyememektedir. Ancak, XRP diğer merkezî borsalarda, Binance, Bitfinex, Huobi, Kraken, KuCoin ve OKX gibi platformlarda işlem görebilir. XRP almak için bir kripto para borsasında hesap açmanız, fiat para veya kripto para transfer etmeniz, fonları borsa hesaplarına aktarmanız, bir piyasa veya limit emri oluşturmanız ve işlemi tamamlamanız gerekmektedir.
Decentralized exchange (DEX) olarak SushiSwap ve PancakeSwap gibi platformlarda da XRP ticareti yapılabilir. XRP, kripto paralar, stablecoinler ve fiat para birimleriyle alınıp satılabilir.
XRP Madenciliği ve Yatırım Potansiyeli
XRP, diğer kripto paralardan farklı olarak madencilik gerektirmeyen bir yapıya sahiptir. Ripple protokolü, işlemleri doğrulamak için güvenilir doğrulayıcılar kullanır. XRP elde etmek isteyen kullanıcılar, genellikle BTC veya Ether gibi diğer kripto paraları madencilik yaparak ve ardından bunları XRP ile takas ederek bu işlemi gerçekleştirirler.
XRP‘nin yatırım potansiyeli, bazı belirsizlikler içerir. SEC ile yaşanan hukuki süreçler, XRP’nin benimsenmesini ve tanınırlığını etkilemiştir. XRP, yüksek işlem hızları ve düşük maliyetleri ile dikkat çekerken, merkezi yapı ve düzenleyici belirsizlikler yatırımcılar için risk oluşturabilir. Ripple’ın merkeziyetçi yapısı, ağın daha fazla sansüre açık olmasına neden olabilir. Ancak, teknoloji verimliliği ön planda olanlar için XRP, finansal kurumlar arasında popüler bir yatırım aracı olabilir.
Ripple’ın geleceği, finansal sektörü önemli ölçüde etkileyebilir. Merkezi bankalar dijital para birimleri (CBDC) üzerinde çalışmalarını sürdürürken, Ripple bu alanda deneyimli bir geliştirici olarak CBDC uygulamaları sunmaktadır. Ripple, CBDC’lerin oluşturulması, yönetilmesi, işlem görmesi ve imha edil
İçerik hazırlandığı esnada, $XRP ile ilgili CoinGecko verilerine aşağıdaki görselde ulaşabilirsiniz.