Blockchain Teknolojisi Nedir?

4

Blockchain, Satoshi Nakamoto olarak bilinen kişi ya da grubun dahice ortaya attığı çağ ötesi bir buluştur. İlk bulunduğu günden bu yana çok ciddi değişimler geçirmiş bir ağ zinciridir.

İnternet dünyasına yeni bir soluk getiren Blockchain teknolojisi, dijital verilerin kopyalanmadan dağıtılmasını imkanlı kılan yeni bir üründür. Teknolojinin ilk ortaya çıktığı vakit, Bitcoin mevcutken günümüzde birbirinden farklı dijital paralar ve farklı konseptlerde Blockchainler mevcuttur.

Blockchain ile birlikte, insanlar kayıtlı bir veritabanına bilgi gönderebilir ve Blockchain topluluğu verilerin ne şekilde kayıt edildiği gibi ne şekilde güncellendiğini kontrol ederler. Blockchain’e -basit düzeyde- herkesin bildiği örnek olan Wikipedia’yı gösterebiliriz. Wikipedia, tek bir kişinin kontrolünde olmadan, herkesin veritabanı oluşumunda katkıda bulunduğu önemli bir internet veritabanıdır.

Wikipedia, günümüz Blockchain yapılarıyla karşılaştırıldığında çok basit kalmaktadır. Özellikle, Blockchain ağının kendisi çok daha üst bir aklın ürünü şeklinde yorumlanabilir. Her ikisi dağınık (internet) ağ yapısı üzerinde kurulmuş olsa da Wikipedia dünya çağında ağ (www) üzerinde istemci-sunucu ağ modeli baz alınarak işleyen bir yapıda olmasıyla farklılaşır.

Wikipedia üzerinde kayıtlı bir üye, merkezi bir yapıda yer alan içerikleri izni dahilinde değiştirebilir ve dahi silebilir. Bu yüzden, her bir tekil tüketici (erişim yapan), Wikipedia adresi üzerinden bir içeriğe ulaşmaya çalıştığında ilgili içeriğin en güncel hali -master- ile karşılaşır. Wikipedia erişimi dahil üst düzey yetkilerin tamamı Wikipedia yöneticilerinde yani merkezi yöneticilerin elinde bulunur.
Daha iyi anlamak için aşağıdaki görsel incelenebilir.

Görselden de anlaşılacağı üzere, Wikpedia’nın çalışma prensibi günümüz banka gibi önemli kurumların çalışma prensipleri ile benzerlik gösteren merkeziyetçi bir yapıdadır.

Blockchain

Dağınık bir yapıda kurulan Blockchain yapıları ise bu durumdan çok daha farklı bir dijital üretim sürecinden geçer. Bu da sistemi diğer benzerlerinden ayıran en önemli özelliğidir.

Wikipedia örneği üzerinden açıklayacak olursak; değiştirilen içeriğin geçmişi yani ilgili değişikliğin ne zaman, kim tarafından yapıldığı, önceki versiyonları gibi bilgilere ulaşamıyorken; Blockchain yapılarında ise bu bilgilerin tümüne erişebildiğimiz gibi tüm süreçler herkese açık bir şekilde sürer.

Blockchain üzerinde gerçekleşen her işlem kendi bağımsız düğüm(node)’ünü oluşturur ve tüm işlem geçmişini de kendinde barındırırarak tüketiciye/erişim yapan en güncel halini gösterir.

Görselden de anlaşılacağı üzere merkezi bir yapının yokluğu ilk göze çarpan detay ve bu detay da sistemi diğer benzer yapılardan ayıran en önemli özelliktir. Dağınık bir yapıda varlık gösteren Blockchain sistemlerinde, geleneksel bankacılık ya da kurumlarda var olan 3. parti denetim ya da güven tesisi gerçekleştirebilecek oyuncu yoktur. Bu durumun aksine, ağı tüm yurttaşların kullanımına ve erişimine açıktır. Böylelikle kendi kendine güven inşa eden, tesis eden bir yapının varlığı söz konusu olmuştur.

Bu haliyle geleneksel Blockchain mantığındaki yapılardan ayrışır. Bu durumun yanı sıra kriptografinin de Blockchain’e eklenmesi ve kullanıcların kimlik şifrelerini elinde tutabilmesi(%100 sahiplik) daha farklı konseptte bir sistemin varlığını beraberinde getirdi.

Güven

Yeni yapı olan Blockchain endüstrisinin en büyük vaatlerinden biri de “güven” kavramı olmuş, bu yüzden sık sık geleneksel ile çeşitli çatışmalar yaşamıştır. Özellikle konvensiyonel yapılarda yer alan merkezi denetçi ve tam yetkiye sahip yönetici/kurumların varlığına karşın, kullanıcının tam yetki ve hak sahibi iddia edebildiği yeni bir düzeni işaret etmesi ciddi sorunları beraberinde getirmiştir.

Özellikle bankacılık sektörünün ciddi darbe alabileceği düşüncesi seneler süren inkar politikalarını da beraberinde getirmiştir. Zira, bankacılık sektörü ve kağıt para mantığındaki güven duygusunun zayıflamakta olduğu bir dönemde kullanıcının tüm kontrolü elinde bulundurabildiği, mal varlıklarına tek erişim yetkisinin olduğu ve tüm verilerinin herkesin gözü önünde şifrelenmiş bir şekilde kayıt altına alınmış olması bankacılık ve devletler için tehdit olarak görülmekteydi.

Bu durum en son yapılan G-20 toplantıları ile değişmeye başlamış; ülkelerin Blockchain teknolojisini inkardan kabullenme ve adapte etmeleri yönünde yayınlanan deklerasyonla birkez daha ağın ne denli başarılı ve önemli olduğunu göstermesi açısından önemlidir.