Blockchain Teknolojisi Nasıl Çalışır?

0

Blockchain Teknolojisinin meydana gelmesi için 3 ana bileşene ihtiyacı vardır. Bunlar; özel şifre kriptografisi, paylaşılan defter (ledger)’i düzenleyen dağınık ağ yapısı ve güvenli bir şekilde veri kaydının tutulması.

Blockchain teknolojisi nasıl çalışır?

Daha önceki yazımızda Blockchain Teknolojisinin ne olduğunu anlatmıştık. İlgili yazıyı okumadıysanız: Blockchain Teknolojisi Nedir? Bu yazımızda da bu sistemin nasıl çalıştığı gibi detayı ele alacağız.

Blockchain Teknolojisi her ne kadar günümüzde kripto paralar sayesinde popüler olmuş olsa da geçmişi 1970’lere dayanan eski bir sistemdir. Bu başlık altında günümüz kripto paraları ile işleyen Blockchain Teknolojisini ele alarak inceleyeceğiz.

Teknolojinin esas çalışma prensipleri arasında 3 ana öğe ilk olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu öğeler ise sırasıyla; 1) özel şifre kriptografisi, 2) ortak bir defter (ledger) kullanan dağınık bir ağ yapısının varlığı ve son olarak da 3) bu ağdaki tüm işlemlerin gerçekleşmesini sağlayan sistem: tüm işlemlerin kaydını güvenli bir şekilde tutan kişilerin varlığı.

Kriptografik kişiye özel şifre

private key vs public key basit anlamda.
private key vs public key
daha iyi açıklanamazdı.

Bu durumu daha iyi anlatabilmek adına bir örnekle başlamak istiyorum.

Ayşe, Hakkari’de doğup büyüdü ve İstanbul’da üniversite okumaya hak kazandı. Üniversitede başarılı bir öğrencilik geçiren Ayşe, Amerika’da yüksek lisans yapmak üzere kabul aldı. Amerika’ya gittikten sonra paraya ihtiyacı olduğunda babasını aradı. Fakat bir keresinde acil paraya sıkıştı ve babasının banka yolula gönderdiği paranın Ayşe’ye varmasının 1 haftadan uzun sürdüğü için yeni bir yol bulmak durumundaydı. Ayşe, babasına Blockchain ve kripto paralardan bahsetti ve ilgili şu yazıyı okumasını istedi: Blockchain Teknolojisi Nedir?.

Babası da ilk iş olarak ilgili yazıyı okudu ve hemen soğuk cüzdan açtı. Ardından 2 farklı şifre ile karşı karşıya kaldı. Bu şifrelerden ilki public key diye anılan iken diğerinin de private key yani özel şifre olduğunu gördü.

Bunların ne işe yaradığını tekrar Ayşe’ye sordu. Ayşe ise babasına; public key yani genel şifre/adres ile ödeme alabileceğini ve insanlar ile paylaşmasının sorun yaratmayacağını ancak private key olan şifrenin oldukça önemli olduğunu ve hiç kimse ile paylaşmamasını; oldukça korunaklı bir şekilde saklamasını istedi. Çünkü bu şifreyi ele geçirebilen biri olursa tüm kripto paralarını alabilecektir.

Ayşe ardından; Bitcoin Nasıl Alınır? isimli yazıyı babası ile paylaştı. Böylelikle babası artık Bitcoin sahibi olmuş oldu. Ardından, Ayşe babasına public key yani genele açık adresini gönderdi. Babası ise kişiye özel şifresi (private key) ile cüzdanına eriştikten sonra Ayşe’nin adresini ilgili kısma yazdı ve göndermek istediği paraya tekabül eden Bitcoin miktarını gönderdi.

Bu süreç boyunca Ayşe ve babası birbiri ile genel adreslerini paylaşıp kişiye özel şifrelerini paylaşmadılar. Cüzdan açılması dahil, Bitcoin alımı ve gönderimi toplam yarım saat içerisinde çözülmüş oldu. Böylelikle Ayşe parayı hemen alabildi.

Kişiye özel şifre ile genele açık adresin bir araya gelmesi ile birlikte hem Ayşe’nin hem de babasının kişisel dijital imzası Blockchain sisteminde yaratılmış oldu.

Kimlik

dijital kimlik
dijital kimlik

Bir şeye sahiplik derecenizin güçlü olması, dijital sahiplik durumunuzun da güvenli olduğu anlamına gelmemektedir. Bu sürecin ağ içerisinde çeşitli süreçlerden geçerek onaylanması gerekir. Blockchain ağında bu durum daha kapsamlı olarak; dağınık bir ağ yapısı ile gerçekleştiğinden güvenlik seviyesi en üst düzeye çıktığı gibi anonimlik de ciddi oranda elde edilmektedir.

Dağınık ağ yapısı

Bitcoin ve Ethereum gibi çeşitli Blockchain’lerin en önemli özelliklerinden biri dağınık ağ yapısı sayesinde güvenliği en üst düzeye çıkarmalarıdır. Bu durumu şu şekilde ifade edebiliriz; aynı işlemi izleyen binlerce insanın olduğunu düşünün. Yani; babasının Ayşe’ye gönderdiği Bitcoin binlerce insan tarafından , bir kişinin bu işleme karşı çıkması diğer insanlar tarafından engellenecektir. Haliyle bu işlemin gerçekleşmemesi imkansıza yakındır. Olayı bir de şu açıdan ele alalım: Bitcoin Blockchain’i şu an 100,000 büyük bankanın toplam güvenliğine eş değer bir ağ tarafından korunmaktadır. Bunun yanı sıra Ethereum ağı ise Google ve Facebook dahil çoğu büyük şirketten daha güvenilir bir yapıda (Ethereum Blockchaini anlık: 141,000 GH/S ile korunmakta)

Kayıt nasıl tutuluyor?

blockchain işlemleri
blockchain işlemleri

İşlemler, ağa bir hesaptan gönderim yapıldığı yönünde talimatın verilmesi ile başlar. Bu işlemin başlaması da kişinin sahip olduğu özel şifresi ile karşı tarafın sunduğu genel adrese gönderim yapılması ile başlamış olur.

Bu durumda, tüm bilgileri; zaman, miktar, kimlik vs kendinde bulunduran Blok ekosisteme gönderilir. Böylelikle tüm node’lar bu yeni veriyi gözden geçirir ve ağ yapısına uygun olduğunakanaat getirilirse ekosisteme entegre edilmesine izin verir.

İnsanlar bu işlemleri niye izlesin: ağ hizmet protokolü

Blockchain ile yeni tanışan birinin ilk sorduğu soru insanların niçin bu güvenliği sağlamak üzere bilgisayarlarını feda ettikleri oluyor. Bu durumun cevabı çok basit: kazım/mining. Daha ayrıntılı bilgi için ilgili içeriğe göz atabilirsiniz: Bitcoin mining nasıl çalışır?

Bu soruya en basit haliyle cevap verecek olursak; olay tamamen duygusal: para.
Evet çok doğru. İnsanlar sistemin ayakta kalması için bilgisayar işlemcisinin ve gücünü sunarak karşılığında ödül alır. Bu ödül de parçası olunan Blockchain’e göre değişmekte olup eğer Bitcoin Blockchain’i kullanılıyorsa Bitcoin almak anlamına geliyor.

Yani her node ekosisteme yaptığı katkı ölçüsünde Bitcoin almaya hak kazanır ve bu Bitcoin’leri de nakite dönüştürerek gelir elde edebilmektedir.

Bu ağda yer alan her bir kullanıcı bu yüzden güvenliği sağlamak ister. Güvenliği sağlamak için de işlem zamanı, miktarı gibi çeşitli verileri de kayıt altında tutarlar. Böylelikle, aynı Bitcoin’in 2. kez harcanmasının önüne geçilebilecek.

Yazar Hakkında

Leave a Reply