Liquid staking nedir ve neden önemlidir?

• Liquid staking, stake edilmiş kripto varlıkların likiditesini koruyarak kullanıcıların bu varlıkları DeFi uygulamaları ve diğer web3 protokollerinde kullanabilmesine olanak tanır.
  
• Geleneksel staking’in aksine, liquid staking, kullanıcıların stake ettikleri varlıkların değerini kaybetmeden devamlı kullanımını sağlar ve staking ödüllerini elde etmeye devam ederler.
  
• Lido gibi platformlar, stake edilmiş varlıkları temsil eden token’lar sunarak, kullanıcıların hem staking ödüllerini kazanmasını hem de bu token’ları DeFi uygulamalarında kullanmasını sağlar.

Liquid Staking, bir kripto parayı proof-of-stake (PoS) blockchain’inde stake ederek, takas edilebilir bir varlık elde etme sürecidir. Geleneksel staking’den farklı olarak, kullanıcıların token’ları kilitlenir ve sadece unstake edildiklerinde erişilebilir olurken, liquid staking kullanıcıların stake edilmiş varlıklarının değerine erişim sağlamalarına ve bu varlıkları merkeziyetsiz finans (DeFi) uygulamaları veya diğer web3 protokollerinde kullanmalarına olanak tanır.

Liquid Staking Nasıl Çalışır?

Kullanıcılar önce kripto para token’larını (örneğin, ether veya solana) bir akıllı sözleşmeye veya staking’i destekleyen bir platforma kilitlerler. Bu işlemle, blockchain ağına güvenlik ve konsensüs mekanizmasına katkıda bulunurlar ve ek token’lar şeklinde staking ödülleri kazanırlar.

Kullanıcılar, staking token’larını bir liquid staking sağlayıcısına yatırdıklarında, stake edilmiş varlıkları temsil eden bir staking türevine, yani liquid staking token (LST) alırlar. LST‘ler, stake edilmiş token’ları temsil eder ve kredi protokollerinde teminat olarak kullanılabilir veya çeşitli DeFi platformlarında işlem görebilir.

Liquid Staking Örneği

Merkeziyetsiz platform Lido Finance, kullanıcıların ether‘larını stake etmelerine ve karşılığında stETH adlı bir stake edilmiş varlık almalarına olanak tanır. Bu stETH token’ları, kullanıcıların Ethereum üzerindeki stake edilmiş ETH‘lerini temsil eder. Kullanıcılar, stETH‘lerini çeşitli DeFi uygulamalarında kullanabilirken, aynı zamanda staking ödülleri kazanmaya devam ederler.

Merkeziyetsiz ve Merkezi Sistemin Karşılaştırılması

Kripto borsaları, Coinbase ve Binance gibi, popüler merkezi liquid staking yöntemleri sunar. Kullanıcılar, kripto varlıklarını merkezi bir platforma emanet ederler; bu platform kullanıcılar adına bir saklama ve staking operatörü olarak görev yapar.

Merkezi liquid staking platformları, teknik bilgiye sahip olmayan kullanıcılar için kolaylık sağlasa da, merkezi platformlarla ilişkilendirilen karşı taraf risklerine (örneğin iflas, kötü yönetim veya düzenleyici sorunlar) maruz kalırlar.

Merkeziyetsiz liquid staking protokolleri, örneğin Lido Finance ve Rocket Pool, tekil başarısızlık noktalarını ortadan kaldırır. Kullanıcılar varlıklarının üzerinde egemenliklerini korur ve merkezi aracıları güvenmek zorunda kalmazlar. Ancak, merkeziyetsiz liquid staking, kullanıcıların web3 teknik bilgisine sahip olmalarını (merkeziyetsiz protokoller veya akıllı sözleşmelerle tanışıklık gibi) gerektirebilir. Kullanıcılar ayrıca, gas ücretleri, akıllı sözleşme riskleri ve ağ tıkanıklığı gibi faktörleri de göz önünde bulundurmalıdırlar.

Dezavantajlar

• Akıllı Sözleşme Riskleri: Liquid staking platformları, stake edilmiş varlıkları veya staking türevlerini ihraç etmek için akıllı sözleşmelere dayanır. Kullanıcılar, bu sözleşmelere bağlı olarak, güvenlik açıkları, hatalar ve saldırılar gibi risklere maruz kalabilirler, bu da stake edilmiş token’ların kaybına yol açabilir.
  
• Azaltılmış Yönetim Hakları: Kullanıcılar token’larını liquid staking platformlarında stake ettiklerinde, on-chain yönetişim protokollerinde oy kullanma hakları gibi belirli yönetişim haklarını kaybedebilirler. Bu durum, ağ yönetişim kararlarına katılma yetilerini sınırlayabilir.

Lido (LDO) Nedir? Başlangıç Rehberi

PoS blockhain‘lerinde staking’in en büyük zorluklarından biri illikiditedir. Kullanıcılar, kilitlendikten sonra fonlarına erişemezler ve diğer DeFi protokollerinden ek getiriler elde edemezler. Ayrıca, node çalıştırma gibi yüksek giriş engelleri ve karmaşık doğrulayıcı kurulumu birçok kullanıcının PoS staking’ine katılmasını engeller. Lido, stake edilmiş token’ların likiditesini artırarak staking’i daha erişilebilir hale getiren bir liquid staking çözümü sunar.

Lido (LDO) Nasıl Çalışır?

Lido, PoS ağlarına stake edilmiş varlıkları havuzlayarak blok ödülleri kazanmaya olanak tanır. Kullanıcılar, Lido‘ya varlıklarını yatırdıklarında, bu token’lar Lido blockchain‘i üzerinden stake edilir. Lido, bir staking havuz akıllı sözleşmesi olarak aşağıdaki işlevleri yerine getirir:

• Kullanıcıların çekim ve yatırımlarını yönetir
• Protokolün havuzlanmış fonlarını node operatörlerine yönlendirir
• Staking ödül ücretlerini belirler
• Token’ları basar ve yakar
• Node operatörlerinin tam listesi, doğrulama anahtarları ve ödül dağıtım kayıtlarını tutar

Ethereum’un PoS‘a geçişiyle, staking doğrulayıcıları olmak isteyen kullanıcılar, ağda stake etmek için en az 32 ETH yatırmaları gerekmektedir. Lido gibi çözümler, kullanıcıların Ether’in kesirlerini stake ederek blok ödülleri kazanmalarını sağlar. Bu kullanıcılar, stETH adında ERC-20 uyumlu token’lar alırlar. stETH token’ları, Lido‘nun staking havuz akıllı sözleşmesine yatırıldığında basılır ve kullanıcılar ETH token’larını çektiğinde yakılır.

Lido’nun staking mekanizması, kullanıcıların stake edilmiş varlıklarını birçok doğrulayıcıya dağıtarak tekil hata noktaları ve tekil doğrulayıcı staking risklerini ortadan kaldırır.

Lido (LDO) Token’larını Nasıl Satın Alırım?

LDO token‘ları çoğu kripto para borsasında satın alınabilir. Binance üzerinde, “LDO” araması yaparak mevcut ticaret çiftlerini görebilir ve LDO satın alabilirsiniz. Spesifik adımlar borsa tarafından değişebilir ancak genel olarak benzerdir.

Lido Başka Blockchain’lerde Çalışıyor mu?

Evet, Lido token‘ları çeşitli PoS blockchain’lerinde stake edilebilir:

• Ethereum: Lido, Ethereum ağına uygun staking gereksinimlerini karşılar.
• Solana: Solana’da staking yaparak stSOL token’ları alabilirsiniz.
• Polygon: MATIC token’larınızı stake ederek stMATIC alabilirsiniz.
• Polkadot: DOT token’larınızı stake ederek stDOT alabilirsiniz.
• Kusama: KSM token’larınızı stake ederek stKSM alabilirsiniz.

Lido ile Staking Yaparken Olası Riskler

Lido, kripto para alanındaki en büyük likidite staking protokollerinden biri olmasına rağmen, bazı riskler taşır. Bunlar arasında teknik riskler, akıllı sözleşme hataları ve DAO ile ilgili riskler yer alır. Bu nedenle, kullanıcıların dikkatli olmaları ve güvenilir hizmet sağlayıcıları tercih etmeleri önemlidir.

Lido, DeFi sahnesinde liderliğini sürdürüyor ve Ethereum‘un PoS‘a geçişiyle birlikte gücünü artırması bekleniyor.

İçerik hazırlandığı esnada, en popüler platform olan Lido üzerinde yer alan ETH stake miktarı aşağıda yer almaktadır.