Ethereum’un Geleceği: Layer 1 zkEVM ile Sıfır Bilgi Kanıtları Ana Katmana Taşınıyor
Ethereum, Layer 1’e zkEVM entegrasyonu ile sıfır bilgi kanıtlarını protokolün merkezine yerleştirmeyi planlıyor ve bu adım, ölçeklenebilirlikten gizliliğe birçok sorunu kökten çözebilir.
Ethereum geliştiricileri, sıfır bilgi kanıtlarını (zk-proofs) doğrudan Ethereum’un ana katmanına entegre etmek için tarihi bir adım atıyor. Yeni Layer 1 zkEVM istemcisiyle başlayacak bu plan, uzun vadede ağın mimarisini ve işlem doğrulama mekanizmasını köklü şekilde değiştirebilir. Başlangıçta isteğe bağlı olacak bu sistem, zamanla güven kazanırsa zorunlu hale gelebilir. Bu adım, Ethereum’un gizlilik, işlem hızı ve güvenlik alanlarında yeni bir çağ başlatmasının kapısını aralayabilir.
Ethereum Layer 1’e zkEVM Geliyor: Tarihi Plan Açıklandı
Ethereum’un temel geliştiricileri, sıfır bilgi kanıtlarının Ethereum’un ana katmanında kullanılmasını sağlayacak bir plan açıkladı. Bu adım, Ethereum’un güvenliğini artırmak, işlemleri daha hızlı ve verimli hale getirmek ve gizliliği protokol seviyesine taşımak amacıyla atılıyor. Geliştiricilerin odak noktası, bir yıl içinde tamamen işlevsel ve güvenli bir Layer 1 zkEVM istemcisi sunmak.
zkEVM Nedir ve Neden Önemlidir?
zkEVM, Ethereum Sanal Makinesi’ni sıfır bilgi kanıtlarıyla çalıştırabilen bir teknolojidir. Bu teknoloji sayesinde, bir işlemin doğru olduğunu herkes görebilir ama işlemin içeriği gizli kalabilir. Bu, gizlilik, verimlilik ve ölçeklenebilirlik gibi temel sorunları çözmekte kritik rol oynar.
Ethereum’daki mevcut doğrulama sistemi, blokları yeniden işleyerek geçerliliğini kontrol eder. Ancak zkEVM ile birlikte, işlemler üç farklı zk-proof ile doğrulanabilecek. Bu, ağ üzerindeki yükü azaltırken aynı zamanda yeni güvenlik katmanları ekleyecek.
Teknik Hedefler: Gerçek Zamanlı ZK Kanıtları
Protokol mühendisi Sophia Gold’un yayımladığı “Shipping an L1 zkEVM #1: Realtime Proving” başlıklı yazıya göre, sistemin başarılı olması için zk-proof’ların bazı önemli kriterleri karşılaması gerekiyor:
- %99 blok için 10 saniye altında gecikme
- Başlangıçta minimum 100-bit, hedefte 128-bit güvenlik
- 300 KiB altında kanıt boyutu
- 100.000 dolar altında maliyetli donanımda çalışabilirlik
- 10 kW altında enerji tüketimi
Bu kriterler sağlanabildiği takdirde, Ethereum ağı bugüne kadar görülmemiş düzeyde hızlı ve verimli bir doğrulama sistemine kavuşmuş olacak.
Başlangıçta Az Sayıda Doğrulayıcı, Zamanla Yaygınlaşma
Yeni istemcinin başlangıçta yalnızca az sayıda doğrulayıcı tarafından kullanılacağı öngörülüyor. Ancak zamanla, denetimler (audits), resmi doğrulamalar (formal verification) ve açık ödül programları (bug bounty) ile sistemin güvenliği artırıldıkça, daha fazla doğrulayıcı bu istemciyi tercih edebilir. Hedef, zk-kanıtlarının varsayılan hale gelmesi.
ZkEVM’nin kullanımı arttıkça, bu sistem aynı zamanda yerel zk-rollup’lar için de temel oluşturacak.
Devconnect Arjantin’e Geri Sayım: “Gerçek Zamanlılığa Yarış”
Gold, zkVM ekiplerine, Kasım ayında Arjantin’de düzenlenecek Devconnect etkinliğine kadar gerçek zamanlılık hedeflerine ulaşmaları için çağrıda bulundu. Bu süreçte en hızlı ve en güvenli sistemi geliştiren ekip, Ethereum’un geleceğinde kritik rol oynayacak. Bu yarış, zk-teknolojisinin yalnızca teoride değil, pratikte de Ethereum ana ağına entegre edilebileceğini gösterecek.
Sıfır Bilgi Kanıtlarının Potansiyel Etkileri
Başarılı bir entegrasyonla birlikte Ethereum aşağıdaki avantajlara sahip olacak:
- On-chain gizlilik: İşlemler şeffaf kalırken içerikleri gizli tutulabilecek.
- İmzaların birleştirilmesi (signature aggregation): Aynı anda birden fazla imza, tek bir kriptografik işlemle doğrulanabilecek.
- Daha yüksek işlem kapasitesi (throughput): Ethereum daha fazla işlemi daha düşük maliyetle işleyebilecek.
Rekabetin Kızıştığı Zamanlama
Ethereum’un bu adımı, rakip blockchain projelerinin zk-teknolojilerini entegre etmeye çalıştığı bir döneme denk geliyor. Layer 2 rollup’lar hali hazırda zk-kanıtlara dayanıyor, ancak Ethereum’un doğrudan ana katmanında bu sistemi sunması, onu rekabette bir adım öne taşıyabilir.
Yeni Organizasyon Yapısı ve “One Trillion Security” Girişimi
Ethereum Foundation, zkEVM projesinin başarısını desteklemek için kurum içi yeniden yapılanmaya da gidiyor. Yeni yapıda:
- Protokol ve ekosistem geliştirme ekipleri daha yalın hale getirilecek.
- “One Trillion Security” girişimiyle güvenlik sistemlerine odaklanılacak.
- Hibe programları ve stratejik fonlar, geliştiricileri bu yeni yapıya katkı sunmaya teşvik edecek.
Bu hamlelerle Ethereum, sadece teknik değil, organizasyonel olarak da zkEVM’e hazır hale geliyor.
Sonuç: Ethereum, Sıfır Bilgi Çağını Başlatıyor
Ethereum’un zkEVM entegrasyonu, yalnızca teknolojik bir güncelleme değil, aynı zamanda ağın temel ilkelerinde köklü bir dönüşüm anlamına geliyor. Ölçeklenebilirlik, gizlilik ve güvenlik sorunlarının tek bir çözümle ele alınması, Ethereum’u daha sürdürülebilir, daha adil ve daha kapsayıcı bir blokzincir haline getirebilir.
Geliştiriciler, denetçiler ve doğrulayıcılar bu yarışta ne kadar hızlı ve doğru adım atarsa, Ethereum’un zkEVM geleceği de o kadar yakın olabilir. Şimdi gözler Kasım’daki Devconnect etkinliğinde!
Uyarı: Paylaşılan haberler, veri ve grafikler bilgi amaçlı olup yatırım tavsiyesi ya da danışmanlığı kapsamında değerlendirilemez. Bunun yanı sıra haber ve materyallerin al ya da sat yönünde bir telkinde bulunmak gibi bir işlevi ve misyonu da bulunmamaktadır. Kişilerin kişisel araştırma yapmaları kendi sorumlulukları olup, detaylı araştırmanın yatırım öncesi önemli bir şart olduğunu öneririz.
İçerik ve görseller YZ yardımıyla oluşturulmaktadır.
Ayrıca, kripto paraların doğası gereği yüksek risk barındırdığı göz önünde bulundurularak hareket edilmelidir. Risksiz kazanç hiçbir sektörde olmadığı gibi, kripto paralar özelinde de yoktur.
