Arbitrum Nedir ve Nasıl Çalışır?

Ed Felten, Steven Goldfeder ve Harry Kalodner tarafından kurulan bir araştırma ve geliştirme firması olan Offchain Labs, Arbitrum‘un geliştirilmesindeki ana isimdir. Firma, 2021’de optimistic bir rollup olan Arbitrum One‘ı piyasaya sürdü.

Arbitrum, aktif cüzdan sayısına dayanarak Ethereum‘da en yaygın kullanılan katman 2 ağı olarak durmaktadır. Ayrıca, Layer 2 çözümleri arasında en yüksek toplam değere sahip olanıdır, neredeyse 3.5 milyar dolarlık bir değere sahip ve Uniswap, GMX ve Aave gibi popüler merkezi olmayan uygulamaları desteklemektedir.

Nasıl çalışır?

Arbitrum, işlemleri ana Ethereum blokzinciri dışında (katman 1) gerçekleştiren ve zaman zaman işlem verilerini ana zincire gönderen “optimistic rollup” teknolojisini kullanmaktadır.

Optimistic rollup‘lar, merkezi olmayan uygulamaları ana zincirden (veya ana zincirden ayrı bir katmanda) çalıştıran ve aynı zamanda belirli bir tür kriptografik kanıtlar kullanarak bu uygulamaları temel L1 zinciri (bu durumda Ethereum) üzerinden güvence altına alan katman 2 çözümlerinin bir türüdür.

Başka bir deyişle, Arbitrum, işlemleri ana zincir dışında işler ve daha ucuz işlemler sunabilmek için dapp’lere izin vermek amacıyla bu işlemleri doğrulama için ana zincire gönderir.

“Optimistic” (iyimser) özellik, işlemlerin varsayılan olarak geçerli olduğunu ve sadece bir meydan okuma olduğunda bunların doğrulandığını varsayar. Bu, ana Ethereum zincirindeki hesaplama yükünü azaltarak daha hızlı işlem işleme ve daha düşük ücretler sağlar.

Arbitrum‘un işleyişinin önemli bir yönü, Ethereum‘un mevcut ekosistemiyle uyumlu olmasıdır; bu, geliştiricilerin Ethereum tabanlı akıllı sözleşmeleri minimum değişiklikle çalıştırmasına olanak tanır. Bu, mevcut Ethereum uygulamalarının Arbitrum‘un ölçeklenebilirlik avantajlarından yararlanması için sorunsuz bir geçiş sağlar.

2 Arbitrum ağı

Offchain Labs, Ethereum üzerinde her biri kendi ekosistemine sahip farklı katman 2 ağları işletir.

İlk zincir olan Arbitrum One, amiral gemisi zinciri olarak hizmet verir. Arbitrum One, Ethereum uygulamalarını ölçeklendirmek için optimistic rollup‘ları uygular, işlemleri ikincil katmanda toplar ve güvenlik için kriptografik kanıtları Ethereum‘a geri yayımlar.

İkinci katman 2 zinciri olan Arbitrum Nova, AnyTrust protokolü olarak bilinen bir şeyi kullanır. Bu ağ, işlem verilerini depolamak ve uygulamaları ölçeklendirmek için bir zincir dışı veri erişilebilirlik katmanıdır. Nova, Ethereum ağına göre geliştiricilere daha düşük ücretlerle daha ucuz depolama sunar.

Offchain Labs Ekim ayında geliştiricilerin Orbit yazılım yığını kullanarak katman 3 blok zincirlerini başlatmaları için araçlar yayınladı. Orbit, geliştiricilere zincirlerini ya Arbitrum One ya da Nova‘ya bağlama olanağı sağlar.

Arbitrum Orbit, optimistic rollup tabanlı katman 3’lerin daha hızlı olmasını hedeflemesine rağmen diğer katman 2’lerle karşılaştırıldığında güvenliği daha azdır. Optimistic L3′ler, optimistic rollup’ların güvenlik varsayımlarından dolayı daha uzun çekim bekleme sürelerini gerektirebilir. Ancak, bunlar aynı zamanda likidite sağlayıcıları için zincirler arası köprüleme fırsatları yaratır.

Arbitrum (ARB) token

Arbitrum‘un yerel yönetim tokenı olan ARB, toplu karar alma, ağ çıkarlarını uyumlu hale getirme ve merkezi olmayan otonom bir organizasyonun (DAO) işletilmesi için kullanılır. Token’ın toplam arzı 10 milyar olup, bunun yaklaşık %42’si DAO hazinesine ve yaklaşık %26’sı çekirdek ekibe (Offchain Labs dahil) ve danışmanlara tahsis edilmiştir.

Arbitrum DAO‘nun sorumlulukları arasında Arbitrum İyileştirme Önerileri (AIP’ler) üzerinde oy kullanmak ve Arbitrum‘un acil durum eylemlerinden sorumlu 12 üyeli bir panel olan Arbitrum Güvenlik Konseyi‘nin yetkilerini seçmek ve değiştirmek bulunmaktadır. Bu acil durum eylemleri, Arbitrum’daki güvenlik açıklarını ve diğer yazılım sorunlarını ele almayı içerir.